Bowling / Bowling

Mısır'da yapılan arkeolojik kazı çalışmalarında bir çocuk mezarında bowling benzeri bir oyuna ait malzemelerin bulunması bu oyunun M.Ö. 5200 yıllarına uzanan (bazı kaynaklarda M.Ö. 3200 olarak geçiyor) bir geçmişi olduğunu ortaya koymaktadır. Bu dönemde bu oyunun mermer yarım daire şeklinde bir alandaki 10 adet taş kukayı taş toplarla devrirerek oynandığı düşünülmektedir.

Avrupa’ dan Amerika’ ya, göç edenler sayesinde bowlinge benzer pek çok oyun taşınmıştır. Bunların arasında İtalyanların bocce' si, Fransızların pentanque' si ve Ingilizlerin lawn’ ı bowling denilen, kukasız oynanan bir bowling türü de yer almaktadır. Modern bowlingin temelinin ise Hollandalı göçmenlerin 1600'lü yıllarda taşıdıkları üçgen şeklinde dizilen ahşap kukalarla oynanan “Dutch Pins” oyunundan geldiği düşünülmektedir.

19.yy’ a kadar dış alanda oynanan bowling 1840 yılında New York' ta iç mekana inşa edilen ilk kulvarların yapılmasıyla bir iç mekan oyunu haline gelmiştir. 1875 yılında 9 klüp tarafından oluşturulan “National Bowling Organisation” bowling oyununu 9 kukayla oynatarak ilk kuralını koymuştur. Bu organizasyon ve diğer klüplerin çalışmalarıyla 1895 yılında New York’ ta ABC “American Bowling Congress” kurularak bir çatı altında toplanmışlar ve bugün hala geçerli bir çok kuralları saptamışlardır.

1917 yılında kadınların kurduğu “Women’ s International Congress” ile kendi karşılaşmalarını düzenlemeye başlamışlardır. Daha sonra sonraki yıllarda çeşitli değişikliklere uğrayan bu organizasyon en son 1981 yılında Ladies Professional Bowlers Tour adını almıştır. 1993 yılında ABC, kurallarında yer alan “sadece erkeklere mahsus” kuralını kaldırarak kadınların da bu organizasyonda yer almasına olanak sağlamıştır.

1905 yılına kadar kullanılan sert ahşap topların yanında bu yıldan itibaren plastik toplar kullanılmaya başlanmıştır. 1914 yılında Brunswick “Evertrue” adında “gizli plastik formülü” ile ürettiği ilk marka plastik topunu üretti (bu malzemeye Mineralite adını vermiştir). 1940 yılında American Machinery & Foundry (AMF) tarafından üretilen otomatik “Pin Yerleştirme Makinesi”nin (Automatic Pinspotter) bulunması ise önemli bir değişikliktir.

Dünya'da bowling sporunun en üst düzey yetkilisi FIQ - Uluslararası Bowling Federasyonu'dur (Fédération Internationale des Quilleurs). 1952' de kurulan FIQ yapı olarak ikiye ayrılır; Dünya 10 Pin Bowling Birliği (WTBA - World Ten Pin Bowling Association) ve Dünya 9 Pin Bowling Birliği (WNBA - World Nine Pin Bowling Association). FIQ' a üye 123 ülke federasyonu bulunmaktadır.

WTBA Asya bölgesi ise WTBA-Asia organizasyonu tarafından idare edilir. Türkiye'nin bağlı bulunduğu Avrupa Bölgesi' nden ise ETBF - European Tenpin Bowling Federation sorumludur.