Kristof Kolomb' un Amerika' yı keşfetmeden önce Güney Amerika' da yaşayan Mayas adlı Kızılderili kavminin en belli başlı bir spor eğlencesi olan Tlahiotenie, basketbola çok benzeyen bir spordur. Bu spordan esinlenen basketbol' un yaratıcısı Dr. James Nasimith, Amerika' nın Sprinfield eyaletindeki, YMCA Dershanesinde beden eğitimi öğretmenliği yaparken, basketbolu ilk kez okulun spor salonunda öğrencilerine oynatmış ve uygulamasını gördükten sonra gerekli düzeltmeleri yapmıştır.

Spor salonunun karşılıklı duvarlarına asılan tahtadan yapılma kağıt sepetlerine topu sokmak esasına dayanan bu oyunu, atlet ve beyzbolculara iyi bir kış antrenmanı olarak tasarlayan J. Nasimith, bu oyuna “sepet topu” anlamına gelen “Basketbol” adını vermiştir.

1892 yılında Amerika' nın Springfield eyaletinde YMCA spor salonunda doğan bu spor kısa zamanda YMCA’ nın sıkı işbirliği ile bütün Amerika’ ya yayılmıştır. 20.yy’ ın başlarında gençlerde bu spora karşı büyük bir istek olmuş ve Amerika' nın milli ve en popüler sporu olmuştur. Bu kadar ilgi kulüpleri de basketbol şubeleri açıp takımlar kurmaya zorlamıştır. Amerika, 1897 yılında erkekler, ardından 1900 yılında bayanlar arasında ilk milli basketbol şampiyonalarını düzenlemiştir. Bir yılını doldurmadan kısa zamanda Avrupa’ ya sıçrayan basketbolun Avrupa’ da ilk denemesi 1893 yılında Paris' in Trevise sokağındaki eski bir cimnastik salonunda yapılmıştır.

Amerikalılar milli bir spor dalı olarak benimsedikleri basketbola 1904 yılında ülkelerinde tertipledikleri St. Louis Olimpiyat Oyunları’ nda gayri resmi olarak yer vermişler ve diğer ülkelere tanıtmışlardır. Dünyanın en büyük spor salonlarından biri olan New York Madison Square Garden 1905 yılında kapılarını basketbola açmıştır.

Uzakdoğu’ da büyük ilgi ile karşılanan basketbol, 1913 yılında ilk kez uluslararası turnuvalar düzenlemişlerdir. Bu yıldan itibaren giderek Kanada, Fransa, İngiltere, Çin ve Hindistan başta olmak üzere tüm dünya ülkelerine yayılmıştır.

1919 yılında Paris'te, İngiltere, Fransa, İtalya ve Almanya' daki Amerikalı askerlerin katılmasıyla ilk kez uluslararası askeri bir turnuva düzenlenmiştir. Bunun ardından üç yıl sonra Fransa' daki, Joinville şehrinde, kadınların arasında düzenlenen ilk uluslararası basketbol turnuvası yapılmıştır.

1935 yılında Cenevre’ de ilk kez yapılan Avrupa Şampiyonası, her 2 yılda bir düzenlenmektedir.

Basketbol, 1936 yılında Berlin’ de düzenlenen Olimpiyat Oyunları’ na ilk kez dahil edildi. Bunun ardından 1951 yılında başlayan Erkekler Dünya Şampiyonası ve 1953' te başlayan Bayanlar Dünya Şampiyonası izledi. Basketbolda bayanlar ilk kez Olimpiyat Oyunları' na 1976' da katıldılar. Avrupa ligi ise 1995/96 sezonunda başlamıştır.